«Мүгедектерге – лайықты өмір»

«МҮГЕДЕКТЕРГЕ – ЛАЙЫҚТЫ ӨМІР»

Жобаның мақсаты:
Мүмкіндігі шектеулі адамдарға өзін-өзі жүзеге асыру деңгейін арттыру, олар үшін лайықты өмірлік жағдайлар жасау, әлеуметтік инфрақұрылым нысандарына кедергісіз қол жетімдіктерін ұйымдастыру, мүгедектерді қоғамға ықпалдастыру және оңалту үшін жағдай жасау. 

Жобаның негізгі міндеттері:
1. Барлық мұқтаждардың әлеуметтік инфрақұрылым нысандарына еркін қол жетімдігін қамтамасыз ету және Қазақстан қалаларында қозғалу кезінде ерекше қиыншылықтар туындайтын адамдарға, бірінші кезекте, арбамен жүретін мүгедектерге тегін көліктік қызметтер көрсету бойынша «Инватакси» мамандандырылған автопарктерін ұйымдастыру арқылы өмір сапасын едәуір арттыру. Арнайы көтергіш құрылғылармен жабдықталған көліктер мүгедек арбаларындағы адамдарға көп күш жұмсамай және орын ауыстыру қажеттілігісіз автокөлік салонына кіруге мүмкіндік береді. 
2. Қозғалу кезінде ерекше қиыншылықтары бар адамдарға қоғамға ықпалдасу және белсенді болу мүмкіндігін қамтамасыз ету. Қозғалу қабілеттігі, мүмкіндігі шектеулі кемтар адамдарға қоғам өміріне, соның ішінде жұмыс істеу мүмкіндігі арқылы белсене қатысу мүмкіндігін береді. Мектептерге, дамытушы үйірмелерге және мәдени іс-шараларға қатыса алатын адамдарға ерекше назар аудару қажет. 
3. Мүмкіндігі шектеулі адамдардың проблемаларына қатысты Қазақстан азаматтарының дүниетанымын қалыптастыру.

Мәселені белгілеу:
Біз күнделікті өмірімізде, көшеде мүмкіндігі шектеулі, мүгедектер арбаларындағы адамдарды көреміз бе? Өте сирек. Дегенмен бұл жайт, мұндай адамдардың аз екенін білдірмейді. Алматы қаласында мүмкіндігі шектеулі 40000-ға жуық адам тұрады, соның ішінде 2000-ға жуығы балалар. Егер дені сау адам, өзінің жеке істерін шеше отырып, машина, такси немесе қоғамдық көлікті пайдалана алса, тірек-қозғалыс аппаратының қызметі бұзылған, мүгедек адамға мұндай қозғалыс түрі қол жетімсіз болып табылады. Бұл осындай қозғалыстың қымбатқа түсуіне, сондай-ақ мүгедектер арбасын тиеудің қиындығына байланысты. Өз үйінің төрт қабырғасында мәжбүрлі қамалып отыру салдарынан, мүгедектер адам үшін қарапайым жерлерге – дүкенге, ауруханаға, банкке шыға алмайды, ал театр, кино және мұражайды айтып та керегі жоқ. Сонымен қатар, олар жұмыс істеу және оқу, мәдени іс-шараларға қатысу мүмкіндігінен айырылады, яғни – қоғамнан толықтай оқшауланады, бұл олардың тек моральдық күйіне нұқсан келтіріп қана қоймай, сонымен қатар кепілді конституциялық құқықтарын да бұзады. 

Жобаны жүзеге асыру сценарийі:
Мәселенің бар қиындығын назарға ала отырып, «Сәби» қайырымдылық қоры өзінің дербес мониторингін жүргізіп, Қазақстан қалаларында арбамен қозғалатын мүгедектерді тасымалдауға арналған мамандандырылған автопарктерді ұйымдастыру қажет деген қорытындыға келді. Арнайы көтергіш құрылғылармен жабдықталған көліктер мүгедек арбаларындағы адамдарға көп күш жұмсамай-ақ автокөлік салонына кіруге мүмкіндік береді. Қозғалу қабілеті мүмкіндігі шектеулі адамдарға қоғам өміріне, әсіресе балаларға аса маңызды, мектептерге, дамытушы үйірмелерге және мәдени іс-шараларға қатысу мүмкіндігін береді. 

Жобаның іс-шаралары:
1. Мүмкіндіктері шектеулі адамдарды тасымалдау үшін арнайы жабдықталған атвокөліктерді сатып алу және оны одан әрі пайдалану үшін Қазақстанның Қалалық Мүгедектер Қоғамдарына сыйға тарту (Орындаушы – «Сәби»);
2. Ғимарат пен құрылыстардың сатыларынан мүгедек арбалардың қозғалысын ұйымдастыру үшін арнайы сатылы көтеріп-түсіргіш механизмдерін сатып алу және «Инватакси» автокөлік қызметтерін онымен жабдықтау (Орындаушы – «Сәби»);
3. Жұмыс істеу мүмкіндігі бар мүгедектерді жұмыс орындарындағы жұмыспен қамти отырып, Қазақстан қалаларындағы «Инватакси» автопарктерін және диспетчерлік қызметтерді ұйымдастыру (Орындаушы – ҚР Қалалық Мүгедектер Қоғамы);
4. «Инватакси» қызметтер базасында ұйымдастырылған диспетчерлік материалдық-техникалық базаларды қалыптастыру, соның ішінде мүгедектерден тасымалдау өтінімін қабылдау үрдісін автоматтандыру үшін және бюджеттік қаражаттардың жұмсалуы бойынша есептілік қалыптастыру үшін компьютерлік техника жинақтамаларымен және бағдарламалық жабдықтаумен жабдықтау (Орындаушы – «Сәби»);
5. Қазақстан қалаларында «Инватакси» ұйымдастырылған қызметтер жұмысын қаржыландыру (Орындаушы – ҚР қалалық әкімдіктері)

Жобаның тарихы:
Жобаның ауқымды жоспарларын жүзеге асыру мақсатында, 2008 жылдың маусым айында Алматы қаласында «Сәби» қоры Көркемөнер көрмелерінің дирекциясымен бірлесіп «Арт Номад» көрмесін ұйымдастырған болатын, оның мақсаты жұртшылықтың назарын мүмкіндігі шектеулі адамдардың проблемаларына аудару, сонымен қатар шетел қонақтарын Қазақстанның бейнелеу және қолданбалы өнерімен таныстыру болатын. Ең танымал Christie’s аукцион үйінің төрағасы лорд Дэвид Линлидің осы іс-шараға қатысуы жобаның келесі кезеңін жүзеге асыруға – Лондонда Christie’s аукцион үйінде қайырымдылық аукционын және көрмені ұйымдастыру мүмкіндігін берді. Бұл оқиға 2008 жылдың қазан айында өтті және тек Қор үшін ғана емес, сонымен қатар бүкіл еліміз үшін елеулі оқиғаға айналды, себебі әлемге Қазақстан мәдениетінің құрамдас бөліктерінің бірін ашты. Қазақстан өнері осындай жоғарыда деңгейде тұңғыш рет ұсынылған болатын. Аукцион және көрменің нәтижесінде 1 000 000 АҚШ долларға жуық қаражат жиналды. Барлық қаражаттар озық технология бойынша жабдықталған алғашқы 20 Volkswagen маркалы «Инватакси» мамандандырылған автокөліктерін сатып алуға жұмсалған. 

Жобаның қаржыландырылуы:
Жоба «Сәби» ЖҚҚ ҚЕҰ қайырымгерлерінің ерікті салымдары арқылы қаржыландырылады.

Күтілетін нәтижелер:
Осы Бағдарламаның кезеңдік жүзеге асырылуы мүгедектер және аз оңтайландырылған халық тобы үшін тіршілік әрекетінің шектеулерін жеңуге, мүгедектердің қоғамға ықпалдасу көрсеткішін арттыруға, мүгедектердің әлеуметтік қорғану дәрежесін арттыруға, мүгедектердің әлеуетті қабілеттіліктері мен мүмкіндіктерін жүзеге асыру бойынша жағдай жасау үшін әлеуметтік мекемелердің материалдық-техникалық базасын бекітуге, әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің кадрларының біліктілігін арттыруға, мүмкіндігі шектеулі адамдардың проблемаларына қатысты Қазақстан азаматтарының дүниетанымын қалыптастыру үшін алғышарттар жасауға мүмкіндік береді. 

Межелер:
Жоба 14 жыл жұмыс істейді. Осы уақыт ішінде Қор мүмкіндіктері шектеулі адамдарды тасымалдауға арналған арнайы жабдықталған 62 автомобиль сатып алды және оларды Қазақстанның 20 қалаларындағы мүгедектер қоғамдарына сыйға тартты. 40 000 астам адам «Инватакси» қызметінің қызметтерін пайдалана алады. 
2014 жылдың басынан бастап «Мүгедектерге – лайықты өмір» жобасы мемлекеттің құзырына тапсырылды.

2019 ЖЫЛДЫҢ 1 ҚАҢТАРДАҒЫ МӘЛІМЕТТЕР БОЙЫНША «МҮГЕДЕКТЕРГЕ – ЛАЙЫҚТЫ ӨМІР» ЖОБАСЫНЫҢ ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛУЫНЫҢ АРАЛЫҚ ҚОРЫТЫНДЫЛАРЫ: 

- Қазақстан Республикасының 20 қаласында жалпы арнаулы 62 автокөлік сатып алынды, оның ішінде: 
Volkswagen Caddy автокөліктері – 31 дана;
Volkswagen Transporter автокөліктері – 28 дана;
Volkswagen Сrafter автокөліктері – 3 дана;